THE VÍDEO LESSON AND THE STUDENT’S ACTIVE UNDERSTANDING: THE LISTENING PROJECT AND LISTENING DIARY

Authors

DOI:

https://doi.org/10.20873/uft2179-3948.2023v14n1p53-76

Keywords:

oral genres, video lessons, listening comprehension, listening projetc, listening diary

Abstract

This article aims to present how the students position themselves towards the oral and, therefore, mulssemiotic genre, video lesson and discuss a proposal for how to work on their oral comprehension, as part of the student’s formactive activities through the use of a listening diary. The theoretical framework for this research is centered on the didatic proposals from Sociodiscursive Interactionism (SDI), listening project and reading diaries. As methodological procedures, vídeo lessons and questionnaires to students from the 1st to the 7th semester of the Pedagogy course were analyzed, besides being proposed a way to carry out a listening project.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biographies

Luzia Bueno, Universidade Federal São Francisco

Professora do Programa da Pós-Graduação Stricto-Sensu em Educação da Universidade São Francisco. Doutora em Linguística Aplicada e Estudos da Linguagem pela PUC-SP. Mestre pelo Instituto dos Estudos da Linguagem (IEL-UNICAMP). luzia.bueno@usf.edu.br  ORCID: https://orcid.org/0000-0003-1397-1482   

Ana Elisa Jacob, Rede Municipal de Valinhos

Professora da Rede Municipal de Valinhos/SP. Doutora em Educação pela Universidade São Francisco. Mestre em Linguística Aplicada e Estudos da Linguagem pela PUC-SP. ana.elisa.jacob@gmail.com ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5972-452X 

Gabriel Aparecido Bragiatto , Universidade Federal São Francisco

Mestrando do Programa da Pós-Graduação Stricto-Sensu em Educação da Universidade São Francisco. E-mail: gabrielbragiatto@gmail.com;  ORCID:  https://orcid.org/0000-0002-9610-778X

Juliana Bacan Zani, Universidade São Francisco

Professora do curso de Pedagogia da Universidade São Francisco. Mestre e doutora em Educação pela Universidade São Francisco. E-mail: zani.julianabacan@gmail.com; ORCID: https://orcid.org/0000-0003-1662-2122

References

ALMEIDA, A. M. L. Os diários de leitura no direito: por uma nova relação com os textos jurídicos. Linha Mestra, v. 16, p. 1-281, 2022.

BRASIL, Instituto Nacional de Estudos e Pesquisas Educacionais Anísio Teixeira (Inep). Censo da Educação Superior 2021, Brasília, 2022.

Associação Brasileira de Educação a Distância (ABED). Censo Ead.BR 2018. InterSaberes, Curitiba, 2019.

BRONCKART, J.P. Atividade de linguagem: discurso e desenvolvimento humano. Tradutoras Anna Rachel Machado e Malu Matêncio. Campinas: Mercado de Letras, 2009.

BRONCKART, J-P. Atividade de linguagem, textos e discursos: por um interacionismo sócio-discursivo. São Paulo: Educ, 2007.

BRONCKART, J-P. O Agir nos discursos: das concepções teóricas às concepções dos trabalhadores. Campinas: Mercado de Letras, 2008.

BRONCKART, J-P.; BULEA-BRONCKART, E. As unidades semióticas em ação: estudos linguísticos na perspectiva do Interacionismo Sociodiscursivo. Campinas: Mercado de Letras, 2017.

BUENO, L.; ZANI, J. B.; JACOB, A.E. Das apresentações orais (produção e compreensão) na BNCC da Educação Básica às comunicações orais no Ensino Superior. Revista Abralin, v. 20, n.3. p. 1500-1524, 2021.

BUENO, L.; COSTA-HÜBES, T. Gêneros orais no ensino. Campinas: Mercado de Letras, 2015.

BUENO, L.; BRAGIATTO, G. A. Gêneros orais na educação a distância conforme professores e estudantes de uma universidade comunitária no interior de São Paulo. Signum, (Dossiê sobre oralidade), no prelo.

BUZZO, M. G. O diário de leitura como artefato ou instrumento no trabalho docente. Revista L@ el em (Dis-) curso, v. 2, n. 1, p. 10-26, 2010.

CAMPOS, M. I. B.; LEITE, V. M. Leitura e interação: escrita do diário de leitura no Ensino Fundamental. Claraboia, n.16 (Educação literária), p. 74-89, jul./dez, 2021.

COPPOLA, A.; DOLZ, J. Ensinar o debate regrado sobre as (des) igualdades entre os sexos no primário: evolução da distribuição da fala entre os (as) participantes. Revista Linha D’Água (On Line), v. 33, n. 2, p. 19-38, 2020.

DE PIETRO, J-F.; SCHNEUWLY, B. Le modèle didactique du genre: un concept de l'ingénierie didactique. Recherches en didactiques. Les Cahiers Théodile, n. 3, p. 27-52, 2003.

DOLZ, J. As atividades e os exercícios de língua: uma reflexão sobre a engenharia didática. Revista Delta. São Paulo, v. 32, n. 1, p. 237-260, 2016.

DOLZ, J. Ensinar a língua portuguesa: da sequência didática ao(s) itinerário(s) de ensino. In: ENCONTRO INTERNACIONAL DO INTERACIONISMO SOCIODISCURSIVO, 4, Porto Alegre, 2019. Apresentação oral. Porto Alegre, [s.n.], 2019

DOLZ, J.; NOVERRAZ, M.; SCHNEUWLY, B. Sequências Didáticas para o oral e a escrita: apresentação de um procedimento. In: DOLZ, J.; SCHNEUWLY, B. Gêneros orais e escritos na escola. Tradutoras Roxane Rojo e Glaís Sales Cordeiro. 2. ed. Campinas: Mercado de Letras, 2010. p. 81-108.

DOLZ, J. Os cinco grandes novos desafios para o ensino de Língua Portuguesa. CENPEC (Olimpíadas de Língua Portuguesa). São Paulo: CENPEC, 2015. 1 (vídeo) (53 min). Disponível em: https://www.youtube.com/watch?v=K68WLhIcSrc. Acesso em: 02/11/2020.

DOLZ, J.; LIMA, G.; ZANI, J. B. Itinerário para o ensino do gênero fábula: a formação de professores em um minicurso. Revista Textura. v. 22, n. 52, p. 1-20, 2020.

DOLZ, J.; SCHNEUWLY, B. Gêneros orais e escritos na escola. Tradutoras Roxane Rojo e Glaís Sales Cordeiro. 2. ed. Campinas: Mercado de letras, 2010.

DOLZ, J.; SCHNEUWLY, B. Per a un ensenyament de l’oral: iniciació als gèneres formals a l’escola. Tradução de Joan Verdegal. València/Barcelona: Intitut Interuniversitari de filologia valenciana publicacions de l’abadia de Montserrat, 2006.

DOLZ, J.; PASQUIER, A.; BRONCKART, J-P. L’acquisition des discours: émergence d’une compétence ou apprentissage de capacités langagières? Ètudes de Linguistiques Appliquée, nº 92, 1993.

DOLZ, J.; SCHNEUWLY, B.; HALLER, S. O oral como texto: como construir um objeto de ensino. In: DOLZ, J.; SCHNEUWLY, B. Gêneros orais e escritos na escola. Campinas. Mercado de letras, 2010., p. 149-185

FREIRE, P. Educação como prática da liberdade. Rio de Janeiro: Paz e Terra Ltda., 1967.

FRIEDRICH, J. Lev Vigotski mediação, aprendizagem e desenvolvimento: uma leitura filosófica e epistemológica. Tradutoras Anna Rachel Machado e Eliane Gouvêa Lousada. São Paulo. Mercado de Letras, 2012.

JACOB, A. E.; BUENO, L. O modelo didático do gênero debate eleitoral. ReVEL, edição especial, v. 18, n. 17, p. 343-377, 2020.

JACOB, A.E.; BUENO, L.; ZANI, J.B. Oralidade e gêneros orais: argumentos, voz e corpo no debate eleitoral de um grêmio estudantil. Revista Trama, v. 12, n. 42, p. 115-132, 2021. ISSN 1981-4674.

JACOB, A.E.; GUIMARÃES, M. F. As capacidades de linguagem no trabalho proposto com o gênero debate na BNCC para os anos finais do Ensino Fundamental. Revista Veredas, v. 26, n. 1, p. 52-77.

KERBRAT-ORECCHIONI, C. Análise da Conversação: princípios e métodos. São Paulo: Parábola, 2010.

LAFONTAINE, L. Activités de production et de compréhension orales, Québec: Cheneliére Education, 2011.

LAFONTAINE, L. Enseigner l’oral au secondaire: séquences didactiques intégrées et outils d’evaluation. Quebec: Cheneliere Education, 2007.

LAFONTAINE, L. DUMAIS, C. Enseigner l’oral, cést possible. Quebec: Cheneliere Education, 2014.

MACHADO, A. R. Diários de leituras: a construção de diferentes diálogos na sala de aula. Linha D’Água, v. 18, p. 61-80, 2005. https://doi.org/10.11606/issn.2236-4242.v0i18p61-80.

MACHADO, A. R. O diário de leituras: a introdução de um novo instrumento na escola. São Paulo: Martins Fontes, 1998.

MACHADO, A. R.; LOUSADA, E.; ABREU-TARDELLI, L. S. Trabalhos de Pesquisa: diários de leitura para revisão bibliográfica. São Paulo: Parábola Editorial, 2007.

MAGALHÃES, T. G.; CRISTÓVÃO, V. (Orgs.). Oralidade e ensino de língua portuguesa. Campinas: Pontes Editores, 2018.

MARCUSCHI, L. A. Análise da conversação. São Paulo: Ática, 2003.

MARCUSCHI, L. A. Produção textual, análise de gêneros e compreensão. São Paulo: Parábola Editorial, 2012.

MORAN, J. M. Aperfeiçoando os modelos de EAD existentes na formação de professores. Educação, v. 32, n. 3, 2009.

MUSSIO, S. C. Do presencial ao digital: um diálogo com o gênero videoaula youtubiano de escrita científica. Fronteiras - Estudos Midiáticos, v. 18, n. 3, 2016. DOI: 10.4013/fem.2016.183.09.

PADUA, D. B.; BUENO, L. As potencialidades do diário de leitura na universidade. In: MORETTO, Milena et al. Letramento, ensino e pesquisa: práticas educativas em ação. Jundiaí: Paco Editorial, 2022, p. 125-140.

PECHULA, M. R.; PENTEADO, R. Z. A expressividade do professor em videoaulas – corpos e discursos dissonantes na formação em EaD. In: PECHULA, Marcia Reami; PENTEADO, Regina Zanella; DENARDO, Thierry (Orgs). Corpo - Mídia - Educação. Bragança Paulista: Margem da Palavra, 2018, p.119-140.

PENTEADO, R. Z.; COSTA, B. C. G. Trabalho docente com videoaulas em EaD: dificuldades de professores e desafios para a formação e a profissão docente. Educação em Revista, v. 37, n.1, 2021.

PRÉFONTAINE, C.; LEBRUN, M; NACHBAUER, M. Vers une expression orale de qualité. Montréal: Éditions Logiques, 1998.

PRETI, Dino (Org). Interação na fala e na escrita. São Paulo: Editora Humanitas, 2002.

SCHNEUWLY, B. Palavras e ficcionalização: um caminho para o ensino da linguagem oral. In: DOLZ, J.; SCHNEUWLY, B. Gêneros orais e escritos na escola. Campinas. Mercado de letras, 2010, p. 129-148.

SPANHOL, G. K.; SPANHOL, F. J. Processos de Produção de Videoaula. RENOTE, Porto Alegre, v. 7, n. 1, 2009. DOI: 10.22456/1679-1916.13903.

TORRES NOVOA, C. A. Diálogo e práxis educativa: uma leitura crítica de Paulo Freire. Tradução por Mônica Mattar Oliva. São Paulo: Loyola, 2014.

VIGOTSKI, L. S. Psicologia Pedagógica. Porto Alegre: Artmed, 2003.

VOLÓCHINOV, V. Marxismo e filosofia da linguagem: problemas fundamentais do método sociológico na ciência da linguagem. São Paulo: Editora 34, 2018.

ZANI, J. B.; BUENO, L.; DOLZ, J. A atividade docente e uma proposta de formação para as vídeo-aulas. Revista Linha D’Água, São Paulo, v. 33, n. 2, p. 91-115, 2020.

Published

2023-05-18

How to Cite

Bueno, L. ., Jacob, A. E., Bragiatto , G. A., & Zani, J. B. (2023). THE VÍDEO LESSON AND THE STUDENT’S ACTIVE UNDERSTANDING: THE LISTENING PROJECT AND LISTENING DIARY . EntreLetras, 14(1), 53–76. https://doi.org/10.20873/uft2179-3948.2023v14n1p53-76

Most read articles by the same author(s)